Van VCA naar Safety Culture Ladder
Wanneer de keuze voor de SCL is gemaakt dan moeten er een aantal zaken geregeld worden.
Je zou kunnen stellen dat je moet werken aan systemen & structuren om het veiligheidsbewustzijn te verhogen. En onder aan de streep zouden dit verhoogde bewustzijn en de ingeslepen routines zichtbaar moeten zijn in individueel gedrag, de wijze van voorbereiding en afstemming en de wijze waaarop men met elkaar omgaat.
Op deze site is bij het onderdeel Opzet Safety Culture Ladder al aangegeven met een voorbeeld hoe de normeisen zijn verbijzonderd in de auditor richtlijn die onder elke eis staat vermeld. Wanneer je die goed leest zijn deze eisen terug te brengen naar zaken die zichtbaar moeten worden in handelen maar worden er ook diverse harde systeem eisen gesteld die deels vergelijkbaar zijn met VCA of ISO 45001.
Als aangegeven gaat men er van uit dat trede 3 SCL voor een bedrijf met een goede V&G managementsysteem (Veiligheid & Gezondheid), ook wel Arbo-zorgsysteem genoemd, redelijk eenvoudig te realiseren moet zijn.
Daarbij moet wel worden gesteld dat het blijkt dat ISO 45001 gecertificeerde bedrijven wel een voorsprong hebben omdat die norm uitgaat van veiligheid en gezondheid voor alle functies in een organisatie en bijzondere aandacht heeft voor consultatie en participatie van uitvoerende medewerkers. Helaas is VCA nog steeds primair gericht op het thema veiligheid en richt deze norm zich met name op de uitvoerende risicovolle werkzaamheden. Kantoor wordt voor het gemak maar vergeten.
Maar volgens de website van de partij die VCA beheerd zijn er in Nederland 15.000 bedrijven met een VCA-certificaat. Daarom richten we ons op deze website met name op VCA als vertrekpunt om te komen naar SCL.
Vertrekpunt?
Jazeker, want er hoeft niet met iets nieuws begonnen te worden. Bestaande VCA systemen kunnen zeer goed aangevuld worden met de systeem- en structuureisen die we in de SCL tegen komen. Met als doel dat dit niet resulteert in de benodigde aantallen formulieren maar vooral in een verhoogd veiligheidsbewustzijn en veilig & gezond handelen van alle medewerkers. Op kantoor, in de werkplaats, onderweg en op lokatie.
Wel is het van belang om te realiseren dat er hoge mate van betrokkenheid nodig is alle medewerkers, zowel van het management als van uitvoerende medewerkers. Het is niet voor niets dat de SCL stelt dat de directie / het management zich laat adviseren door een of meerdere representatief samengestelde groep(en) uitvoerende medewerkers.
Dit kan een V&G commissie van de Ondernemingsraad zijn maar het is zeker mogelijk om meerdere werkgroepen te hebben die zich bezig houden met bepaalde thema's zoals persoonlijke beschermingsmiddelen, interne communicatie, leiderschap, voorbeeldgedrag etc. Van belang is in ieder geval dat deze groep ook meewerkt aan het kaderen van gedragsregels en gewenst gedrag.
De directie en management start op die manier samen met deze groep(en) en de medewerkers een traject waarin zij tot trede 3 sturing geven en inzetten op het ontwikkelen van medewerkers. Vanaf trede 4 is het de bedoeling dat de directie meer coachend en faciliterend gaat optreden omdat de medewerkers beter getraind, meer betrokken en mondiger zijn geworden bij het agenderen van Veiligheid & Gezondheid tijdens alle facetten van het werk. Zij nemen dan zelf initiatief voor een extra veiligheidsinstructie, een korte stop the job en voeren zelf ook werkplekinspecties en gedragsobservaties uit. Daarbij is het dan ook zo dat zij actief feedback aan elkaar gaan geven op het handelen en zo elkaar stimuleren om bewuster te handelen.
Ziehier de ladder-gedachte in een notendop.
Om de effectiviteit van al die acties die gericht zijn op gedragsbeïnvloeding te bepalen kent de SCL een aantal instrumenten:
- V&G omgevingsinspecties
- V&G gedragsobservaties
- Praktijkbeoordelingen
- V&G gedragsaudits
Ook het uitwisselen van geleerde lessen uit incident en (bijna)ongevalsonderzoek alsmede het benchmarken van de V&G prestaties is een van de middelen die ingezet moeten worden om de effectiviteit te bepalen.
Dit brengt ons ook direct op een paar hefbomen in de norm die van grote invloed zijn op de te behalen scores. Wanneer er geen V&G gedragsaudits uitgevoerd worden door getrainde gedragsauditoren die dit samen met MT en directie doen dan worden er alleen al op bedrijfsaspect 6 zoveel punten verloren dat er niet wordt voldaan aan de minimaal benodigde aantal punten. En dat voor elke trede!
En voor de V&G gedragsobservaties is het essentieel dat gewenst V&G gedrag is gedefinieerd en hier actief op gestuurd wordt bij bijvoorbeeld inwerktrajecten, interactieve bijeenkomsten, vakdagen etc.
En zo kent de SCL nog meer specifieke eisen en wellicht eigenaardigheden die het zeer raadzaam maken om de norm goed te lezen.
Wanneer je dat doet dan zijn er in totaal al meer dan 20 actiepunten te herkennen die nodig zijn om vanuit VCA* trede 2 SCL in te vullen. Dit zijn bijvoorbeeld:
- Betrokkenheid van management / directie bij toolbox meetings waarin dialoog gezocht wordt met uitvoerende medewerkers over verbeteringen. Waarbij informatie over (bijna) ongevallen uit eigen bedrijf, zusterbedrijven, opdrachtgevers of het nieuws worden gedeeld. En men dan SAMEN kijkt of het ook bij het eigen bedrijf zou kunnen gebeuren en of er acties nodig zijn. Betrek medewerkers bij het bedenken van die acties en de uitvoering daarvan.
- Voor trede 3 verplicht maar voor trede 2 zeer handig: instellen van een V&G werkgroep bestaande uit MT lid, iemand van een stafafdeling, een projectleider, uitvoerder, voorman, uitvoerende medewerkers. Dit kan over het hele bedrijf of per thema bijv. PBM / machineveiligheid =-> focus gewenst gedrag.
- Invoeren van gedragsregels voor V&G. Deze kun je onderdeel maken van de beleidsverklaring, gedragsobservaties, inwerken etc. Vervolgens kan je de resultaten van gedragsobservaties, meldingen etc. koppelen met functioneringsgesprek en het bepalen van persoonlijke V&G gedragsdoelstellingen.
- Delen en uitdragen van deze regels via bijv. posters, videoschermen, instructieboekje, reglement etc.
In de tips op deze site gaan we in op 4 specifieke onderwerpen.