NOSACQ 50

De onderstaande tekst is verkregen van onze partner Prevent.

De NOSACQ is een vragenlijst waarmee kan worden gemeten hoe werknemers naar veiligheid op de werkvloer kijken, hoe ze het gevoerde veiligheidsbeleid ervaren, en in welke mate ze bestaande veiligheidsregels en -procedures in acht nemen. Men spreekt in dit verband ook van het veiligheidsklimaat ('safety climate') binnen een organisatie. Veiligheidsklimaat geeft dus de perceptie van werknemers weer over de echte waarde van veiligheid in een organisatie. In een organisatie heerst meestal niet één veiligheidsklimaat. Deze kan verschillen tussen hiërarchische niveaus, departementen, afdelingen of zelfs teams. De NOSACQ peilt dus naar de gedeelde percepties van groepen werknemers.

NOSACQ staat voor 'Nordic Occupational Safety Climate Questionnaire', en werd ontwikkeld door een groep Scandinavische onderzoekers (uit Denemarken, Zweden, Finland, Noorwegen en IJsland). De vragenlijst werd initieel getest en gevalideerd in Scandinavië, en dit in verschillende industriële sectoren (bouw- en transportsector, productiebedrijven, gezondheidszorg, etc.). Daarna werd de NOSACQ ook vertaald in verschillende andere talen. De NOSACQ is momenteel beschikbaar in de volgende talen: Arabisch, Bulgaars, Chinees (eenvoudig), Deens, Duits, Engels, Ests, Fins, Frans (België), Hongaars, IJslands, Indonesisch, Italiaans, Lets, Litouws, Maleisisch, Nederlands (België en Nederland), Noors, Perzisch, Pools, Portugees, Roemeens, Russisch, Sloveens, Spaans, Thais, Turks, Tsjechisch, Vietnamees en Zweeds.

De beschikbaarheid van de vragenlijst in verschillende talen laat toe om veiligheidsklimaatstudies uit te voeren in internationale settings (multinationals). De resultaten die over de hele wereld worden verkregen, worden (anoniem) verzameld in een internationale database. Dit moet op termijn een betrouwbare benchmark toelaten.

 Prevent vertaalde de NOSACQ in het Nederlands (Vlaams) en Frans. In 2010 werden deze vertaalde versies van de vragenlijst gevalideerd aan de hand van een bevraging van meer dan 1300 werknemers uit 16 verschillende Belgische ondernemingen.

Prevent fungeert als internationale contactpersoon voor de NOSACQ-onderzoeken in België, en onderhoudt hierbij nauwe contacten met de NOSACQ-hoofdcoördinator in Denemarken (NRCWE, National Research Centre for the Working Environment).
De NOSACQ-vragenlijst wordt door Prevent gebruikt als een diagnostische tool in het kader van begeleiding en verbetertrajecten op vlak van preventie en welzijn in bedrijven.

Praktische stappen bij een NOSACQ-bevraging
Prevent ondersteunt bedrijven bij het uitvoeren van een NOSACQ-bevraging. De resultaten kunnen dan gebruikt worden als beginpunt van een verbetertraject op vlak van veiligheidsbeleid en -cultuur.

Bij een bevraging onder begeleiding van Prevent, worden de volgende stappen genomen:

• Tijdens een onderhoud met de contactpersoon van het betrokken bedrijf, wordt getoetst wat de verwachtingen zijn en wordt duidelijk gemaakt waarvoor een NOSACQ-enquête kan dienen en waarvoor niet. Er wordt nagegaan hoe de werknemers voor de bevraging het best worden opgedeeld in functionele groepen (units, afdelingen).
• De vragenlijst wordt aangepast aan de wensen van het betrokken bedrijf (vragen rond geslacht, leeftijd, anciënniteit, etc. kunnen worden toegevoegd of weggelaten).
• De vragenlijsten worden door het betrokken bedrijf verdeeld onder haar werknemers, en later worden de ingevulde vragenlijsten weer verzameld. Hierbij moet de anonimiteit van de deelnemers steeds worden gegarandeerd.
• Voor de input van de verzamelde gegevens, zijn er twee mogelijkheden: Prevent doet deze data-input, of het betrokken bedrijf doet dit zelf via een weblink (online, SurveyMonkey).
• Eenmaal alle vragenlijsten zijn ingegeven, doet Prevent een verwerking en statistische analyse van de gegevens.
• De resultaten worden in een rapport gezet. Standaard bevat een dergelijk rapport een overzicht van de steekproefpopulatie (aantal respondenten en opdeling per afdeling/unit, functie, geslacht, leeftijd, anciënniteit). Verder worden de NOSACQ-scores (voor de zeven dimensies) weergegeven - voor de ganse organisatie, voor de leidinggevenden versus werknemers, en per afdeling/unit. (Het veiligheidsklimaat binnen een groep is enkel betrouwbaar vanaf minimum 12 respondenten per groep (unit/afdeling)!) Al deze resultaten worden geïnterpreteerd en afgezet tegen een referentiegroep (benchmark). Op basis hiervan worden dan concrete verbetervoorstellen gedaan, op maat van de klant.
• De bevindingen en het rapport worden voorgesteld aan de directie van het betrokken bedrijf.

Geïnteresseerd in de begeleiding van Prevent om Nosacq te organiseren? Contacteer ons op +32 16 910 910, prevent@prevent.be, contactformulier.

Toelichting bij Nosacq

Waarom?
Uit onderzoek blijkt het veiligheidsklimaat binnen een groep werknemers een goede voorspeller te zijn van (on)veilig gedrag, incidenten en ongevallen. In plaats van enkel te kijken naar het aantal incidenten en ongevallen, kan veiligheid op de werkvloer via de NOSACQ op een meer positieve en proactieve manier benaderd worden.
Een hoge NOSACQ-score wijst op een aangepaste, sterke cultuur waarin de mensen in een organisatie bepaalde waarden en overtuigingen rond veiligheid en preventie delen en hier ook naar handelen. Het gaat hier dus om de ongeschreven regels die bepalen hoe werknemers met elkaar omgaan, samenwerken en communiceren, en welke invloed dit heeft op het risico- en veiligheidsniveau in een bedrijf.

Wat is het niet?
De NOSACQ geeft een idee over hoe een groep werknemers veiligheid in hun bedrijf percipieert en ervaart, maar zegt niet waarom dit zo is. De NOSACQ laat dus enkel toe een eerste diagnose te stellen. Dit kan vergeleken worden met een huisarts die een eerste beeld vormt van de gezondheid van zijn/haar patiënt. Om de dieperliggende oorzaken van een bepaald medisch probleem te achterhalen, moet er echter een beroep worden gedaan op verdere onderzoeken en specialisten.

Hoe?
De NOSACQ is een vragenlijst die moet worden verdeeld onder de werknemers van een organisatie, en schriftelijk en anoniem door hen wordt ingevuld. Hierbij wordt de organisatie best opgedeeld in functionele groepen (teams, units, afdelingen). De individuele werknemer wordt hierbij beschouwd als een soort observator en rapporteur van gedeelde percepties binnen de groep.

De NOSACQ bestaat 50 vragen, vandaar dat men ook van de 'NOSACQ-50' spreekt. Elke vraag heeft vier antwoordmogelijkheden (Likert-schaal), gaande van 'Helemaal oneens' (1), 'Oneens' (2), 'Eens' (3), 'Helemaal eens' (4). 22 van de 50 vragen gaan over het preventiebeleid van het management en de leidinggevenden; de andere 28 vragen hebben betrekking op hoe de werknemers zelf tegenover veiligheid staan.
Voor wat betreft de vragen met betrekking tot het management en de leidinggevenden, wordt geen onderscheid gemaakt tussen het hoger management (directie) en de direct leidinggevenden (hiërarchische lijn). 

De NOSACQ tracht dus te achterhalen wat de perceptie is van een groep werknemers over de ganse hiërarchische lijn en hun beleid en praktijken inzake veiligheid (hoewel dit voor sommige werknemers redelijk abstract kan zijn). Op die manier wil de NOSACQ zoveel mogelijk voorkomen dat de bevraging een beoordeling wordt van een individuele, directe chefs.

Zeven dimensies
De scores van de 50 vragen geven inzicht in zeven dimensies van het veiligheidsklimaat binnen een organisatie. Op basis van de scores op deze dimensies, kunnen prioriteiten worden gesteld voor het versterken van het veiligheidsbeleid en de veiligheidscultuur.

Meer informatie over Nosacq

https://nfa.dk/da/Vaerktoejer/Sporgeskemaer/Safety-Climate-Questionnaire-NOSACQ50