Safety Culture

Een veiligheidscultuur. Wat is dat? 

Om te beginnen is het goed om eens te kijken naar het begrip cultuur. Al in 1871 gebruikt een zekere Edward B. Tyler een definitie waarin cultuur wordt geduid als dat geheel van kennis, geloof, morele overtuigingen, recht en gewoonte van individuele mensen die deel uit maken van de dezelfde gemeenschap.  

Peter Burke gebruikt voor cultuur de volgende definitie: “A system of shared meanings, attitudes and values and thesymbolic forms in which the are expressed or embodied.”

 Een bedrijfscultuur bestaat uit:

• gemeenschappelijk gedrag
  
• gedeelde normen en waarden
  
• de wijze waarop men met elkaar omgaat
  
• de wijze waarop bepaalde structuren en afspraken worden vormgegeven en ingevuld

Dit kan vertaald worden naar veiligheidscultuur. Het is dus iets wat medewerkers in een organisatie bindt en het is zichtbaar in hoe men met elkaar omgaat binnen gemeenschappelijke structuren. 

Wanneer we dit willen beïnvloeden zijn, net als bij opvoeden, vaste structuren belangrijk. En net als bij opvoeden is de effectiviteit van inspanningen en structuren & systemen zichtbaar in gedrag. 

Dat gedrag is dan weer te beïnvloeden door goede gesprekken, training & coaching gericht om het gewenst gedrag "tussen de oren te krijgen". En uiteraard komen dan ook aspecten als belonen en sanctioneren naar voren om gewenst gedrag te stimuleren door belonen en ongewenst gedrag af te leren door te bestraffen. 

En opvoeden is, zoals elke ouder weet, ontzettend moeilijk. 

Gelukkig is er op het gebied van veiligheidscultuur (safety culture) het nodige geschreven waar we ons voordeel mee kunnen doen. Hieronder volgen een aantal leestips: 

• Nederlandse Technische Afspraak (NTA) 8544 uit 2013: Tips voor en praktijkvoorbeelden van verbetering van veiligheidsgedrag.
• Veilig werkgedrag door Brain Based Safety door Juni Daalmeans. ISBN 9789491764073
• Gedrag en Veiligheid door Blatter, Guldenmond ea.  ISBN 8789462155718
• Sociale Psychologie onder redactie van Roos Vonk, waarbij voor het thema cultuur de hoofdstukken 1-2-3-5-6-7-8-9 zeer interessant zijn. ISBN 9789089537850 

Uiteraard is dit geen volledig overzicht, er is zoveel geschreven dat er een goede boekenkast mee gevuld kan worden. Tips voor andere onmisbare literatuur zijn uiteraard welkom.  

Maar in de weergegeven  publicaties zijn al genoeg zaken benoemd die kunnen helpen om bijvoorbeeld een VCA systeem uit te bouwen en de succesfactoren Cultuur, Participatie en Consultatie uit de ISO 45001 norm in te vullen. 

En als je als organisatie wilt weten waar je staat en je kunt verbeteren dan zijn er verschillende tools.

Een aantal daarvan lichten we op deze site kort toe. Maar gezien de eisen van TenneT en de Governance Code Veiligheid in de Bouw zal de nadruk liggen op de Safety Culture Ladder.